İran’ın en korunaklı nükleer tesisi olan Fordo, artan bölgesel gerilimlerle birlikte yeniden gündeme geldi. İsrail’in olası hedefleri arasında gösterilen bu yer altı tesisi, askeri açıdan ulaşılması en zor bölgelerden biri olarak biliniyor.
Dağların altına inşa edildi
İran’ın Kum kenti yakınlarında, yerin yaklaşık 80 metre altına inşa edilen Fordo Nükleer Tesisi, uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin sürdüğü en kritik merkezlerden biri olarak kabul ediliyor. Dağlık alana gömülü yapısıyla dikkat çeken tesis, hava saldırılarına karşı yüksek koruma sağlıyor.
Uranyum zenginleştirme çalışmaları sürüyor
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) daha önce denetim yaptığı Fordo’da, İran’ın gelişmiş IR-6 tipi santrifüjlerle uranyum zenginleştirme çalışmaları yürüttüğü biliniyor. Ancak İran, zaman zaman denetim faaliyetlerini kısıtlamasıyla eleştirilere hedef oluyor.
İsrail’in öncelikli hedefleri arasında
İsrail, İran’ın nükleer silah kapasitesine ulaşmasını engellemek amacıyla çeşitli tesisleri potansiyel hedef olarak değerlendiriyor. Fordo’un yapısı gereği, yalnızca özel delici mühimmatlarla etkisiz hale getirilebileceği belirtiliyor. İsrail’in bu tesise yönelik olası bir saldırı planı ise bölgeyi daha da kritik bir sürece sokabilir.
İsrail tek başına yapabilir mi?
Korunaklı yapısı nedeniyle önemli bir konuma sahip olan Fordo, güvenlik uzmanlarına göre vurulması zor bir hedef olarak değerlendiriliyor. İsrail’in olası bir saldırıyı ABD desteği ile ancak gerçekleştirilebileceği belirtiliyor.
Fordo neden önemli?
Fordo, askeri ve stratejik önemi nedeniyle yalnızca İran’ın değil, uluslararası toplumun da dikkatle izlediği bir nokta. Buradaki zenginleştirme çalışmaları, İran’ın nükleer programındaki en hassas alanlardan biri olarak görülüyor. İsrail’in bu tesise yönelik olası bir müdahalesi, bölgedeki tansiyonu daha da artırabilir.
Bölgesel risk büyüyor
İran-İsrail hattında artan karşılıklı tehditler, Fordo gibi kritik tesislerin tekrar tartışılmasına yol açtı. Güvenlik uzmanlarına göre Fordo’ya yapılacak bir saldırı, Orta Doğu’da yeni bir çatışma dalgasını tetikleyebilir.
Saldırı gerçekleşirse ortaya çıkabilecek riskler
İsrail’in tesisi hedef alması halinde birçok ciddi risk gündeme gelebilir. Bunların başında şu başlıklar öne çıkıyor:
Bölgesel savaş ihtimali: İran, böyle bir saldırıya karşılık vereceğini sık sık dile getiriyor. Bu durum, İsrail ile İran arasında doğrudan bir savaşa dönüşebilir.
Körfez ve Doğu Akdeniz’de kriz: Saldırı sonrası İran’ın Lübnan’daki Hizbullah ve Yemen’deki Husiler gibi vekil unsurlarını harekete geçirmesi beklenebilir. Bu da İsrail’in yanı sıra ABD üslerini ve müttefik ülkeleri de hedef haline getirebilir.
Enerji fiyatlarında dalgalanma: Hürmüz Boğazı üzerinden geçen küresel petrol trafiği sekteye uğrayabilir. Bu da enerji fiyatlarında ciddi dalgalanmalara neden olabilir.
Nükleer sızıntı riski: Tesiste gerçekleşebilecek bir patlama ya da hasar, çevreye radyasyon sızıntısı riski doğurabilir.
Uluslararası diplomatik kriz: Böyle bir saldırı, ABD, Rusya, Çin ve Avrupa ülkeleri dahil olmak üzere birçok ülkeyi taraf olmaya zorlayabilir. BM ve diğer kuruluşlar nezdinde geniş yankı uyandırabilir.
Bu nedenlerle, Fordo’ya yönelik bir saldırı yalnızca İran ve İsrail arasında değil, tüm Orta Doğu’yu etkileyebilecek çok daha büyük bir güvenlik krizine yol açabilir.
